Σήμερα, καθώς έψαχνα στο google μια πληροφορία για τον Παλαμά, ανάμεσα στα αποτελέσματα πέφτει το μάτι μου σε μία πρόταση: «Ο Παλαμάς έγραφε καθαρεύουσα». Κοιτάζω το site και βλέπω ότι είναι της ΝΕ.Ο.Σ. Μπαίνω γεμάτος περιέργεια και βρίσκομαι σε μια ψηφοφορία-κουβέντα με τίτλο «Δημοτική ή καθαρεύουσα;».
Θεωρώ ενδιαφέρον το όλο θέμα, αλλά πρώτα θέλω να λύσω την αρχική απορία μου. Ξαναδιαβάζω λοιπόν ολόκληρη την επίμαχη πρόταση, άποψη ενός μέλους με ψευδώνυμο «8emelia sofias»: «O ΠΑΛΑΜΑΣ ΕΓΓΡΑΦΕ ΚΑΘΑΡΕΟΥΣΑ!!! ΟΧΙ ΔΗΜΟΤΙΚΗ!! ΜΟΝΟ ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΔΗΜΟΤΙΚΗ( ΟΧΙ ΣΕ ΔΗΜΟΤΙΚΙΑ ) ... ΟΛΑ ΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΘΑΡΕΟΥΣΑ!!!»
http://www.neos-forum.com/viewtopic.php?t=2593&postdays=0&postorder=asc&start=15Λέω «δεν μπορεί, κάποιος θα διαψεύσει την πληροφορία». Διαβάζω αμέσως παρακάτω την απάντηση άλλου μέλους: «Σωστός 8emelia sofias». Και κανένα άλλο σχόλιο για τον Παλαμά.
Με πιάνει κρίση αμφιβολίας: τι σκατά θυμάμαι από τα πανεπιστήμια; Άλλα μας λέγαν οι καθηγητές, ή εγώ τα μπέρδεψα στο μυαλό μου (θολοκουλτουριάρης γαρ); Ευτυχώς βλέπω στο ράφι του γραφείου μου έναν τόμο από τη συλλογή των πεζών έργων του Παλαμά, με τίτλο «Πεζοί Δρόμοι Γ’, Η Ποιητική μου» (εκδ. ΜΠΙΡΗΣ-ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ). Ανοίγω (όλος αγωνία) στην τύχη μία σελίδα (291): «...
πάθος τον φέρνει να δείχνεται ποιητής∙ το πάθος τον παρακίνησε να συγγράψη τον πολυσέλιδο...». Κοιτάζω πιο κάτω: «
Τη σοφία του Κοραή την τιμούσε και τη διαλαλούσε∙ μα και κείνον δεν τον εύρισκε απαλλαγμένον από τη χοντρή πρόληψη, που θεωρεί βάρβαρη τη γλώσσα του λαού και που τόσα κακά μας προξένησε...» Πάω σε άλλη σελίδα (397): «
Το αίσθημα τούτο εξαίσια ερμηνεύει ο ποιητής που ανάφερα, στο τραγούδι...». Ψάχνω κι άλλες, κι άλλες σελίδες. Παντού δεσπόζει η δημοτική. Πουθενά καθαρεύουσα, πέρα από κανά ευφωνικό «ν», και στη γραφή σε κάποιες καταλήξεις το «ήτα υπογεγραμμένη», αντί «έψιλον γιώτα». Ούτε καν όλες τις χρονικές αυξήσεις (π.χ. «ανάφερα» αντί του καθαρευουσιάνικου «ανέφερον» ή έστω «ανέφερα»).
Δε βαριέσαι, λέω, ένα λάθος κάνανε τα παιδιά (μα καλά, ο άλλος πώς επιβραβεύει μια λανθασμένη πεποίθηση, όταν -προφανώς- έχει πλήρη άγνοια;).
Διαβάζω τώρα τις απόψεις των μελών για το ερώτημα «δημοτική ή καθαρεύουσα» (να σημειωθεί ότι η δημοτική κέρδισε, με ποσοστό 52%. Η καθαρεύουσα προτιμήθηκε από το 47% των ψηφοφόρων!). Κάποιες απόψεις μού φάνηκαν λογικές, με άλλες διαφωνώ, αλλά τις θεωρώ σεβαστές. Τι να πεις όμως για απόψεις όπως οι παρακάτω;
«
Καθαρεύουσα αυστηρώς και δια ροπάλου»
«
Το ιδανικό θα ήταν η Αρχαία Ελληνική.. Δεν είναι όμως εφικτό, συνεπώς επιλέγω καθαρεύουσα και επαναφορά του πολυτονικού»
«
Και για να πάρετε ένα δείγμα για τα αρχαία Ελληνικά , ακούστε λίγο Κ. Πλεύρη να διδάσκει πως να μάθουμε να καταλαβαίνουμε αρχαία Ελληνικά μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα!!!» [Σημ. δική μου: Τη θολοκουλτούρα μου μέσα! Εμένα μου’φαγε χρόνια!].
«
Καθαρεύουσα και πάλι καθαρεύουσα.Και πολύ πολυτονικό...»
«
Η δημοτική είναι η βαρβαρική μετάλλαξις της Ελληνικής...»
«
Αν η ακαδημία δεν είχε προδοτικές τάσεις σήμερα θα μπορούσαμε να ομιλούμε πολύ πιο σωστά. Απλά έχει διασύρει την γλώσσα με την ατελή και κακοφτιαγμένη δημοτική που διδάσκεται.»
[Σχετικά με την ορθότητα της ορθογραφίας μιας λέξης]: «
ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΟΛΑ ΓΙΑΤΙ...ΤΑΔΕ ΕΦΕΙ ΠΛΕΥΡΗΣ»
Και πιο κάτω για τον Πλεύρη: «
ΕΙΝΑΙ ΒΑΘΥΣ ΓΝΩΣΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ»
Δε θα αμφισβητήσω το ενδιαφέρον των παραπάνω σχολιαστών για τη μητρική τους γλώσσα. Αυτό που θεωρώ ανησυχητικό είναι ότι μια μερίδα νέων ανθρώπων παίρνει στα σοβαρά (έως πολύ σοβαρά) τις μωρολογίες ενός γεροναζί, μεταξύ άλλων και στο θέμα της γλώσσας, σε σημείο που η «αυθεντία» του να ναρκώνει τη σκέψη. Και πάλι βέβαια αυτό δε θα έλεγε πολλά, αν η μερίδα αυτή δεν ανήκε σε ένα χώρο που εκπροσωπείται κοινοβουλευτικά.
Ας δούμε τις απόψεις του Πλεύρη για τη γλώσσα μέσα από το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του «Πας μη Έλλην Βάρβαρος», με τίτλο «Διατί Καθαρεύουσα»;
Σταχυολογώ τα καλλίτερα:
«
Η ελληνική γλώσσα, η οποία κατά τον Κικέρωνα είναι η γλώσσα των θεών, το 1976 κυριολεκτικώς διελύθη, από μερικούς γραικύλους του κοινοβουλίου [...] Οι αμόρφωτοι γραικύλοι κατήργησαν χρονικάς αυξήσεις, ονοματικούς τύπους, εγκλίσεις, κλίσεις, πτώσεις, γένη, αναδιπλασιασμούς, καταλήξεις, διφθόγγους [...] η δημοτική ευρίσκεται εν τη γενέσει της, συνεπώς στερείται, ολοκληρωμένων κανόνων και είναι ελλειπής. Αυτήν την ατελή μορφή γλώσσης (Ελληνικοτάτη καθ’ όλα, αλλά πάμπτωχος μας την επέβαλαν βιαίως μερικοί ημικοιμώμενοι αγράμματοι της βουλής» (σελ. 127). «
Γλώσσα κτηνοτρόφων [...] λεξιπενία, ασάφεια, έλλειψις γλωσσικού κάλλους» (σελ. 128).
Γι’ αυτό το «η δημοτική ευρίσκεται εν τη γενέσει της», γι’ αυτή την «ατελή» και «πάμπτωχον» «γλώσσα κτηνοτρόφων» που στερείται «γλωσσικού κάλλους», θα απαντήσω με τους πρώτους στίχους από ένα δημοτικό τραγούδι του ακριτικού κύκλου, ο οποίος ξεκινά από τον 8ο [όγδωο] αιώνα μ.Χ.:
Καθόμουν κ’ έτρωγα ψωμί μ’ αρχόντους και με πρώτους,
Κι ο μαύρος μου χλιμίντρισε, ράισε το σπαθί μου,
Κ’ εγώ από νου μου το’νιωσα, παντρεύουν την καλή μου,
Με κάποιον άλλον τη βλογούν, μ’ άλλον τη στεφανώνουν,
Παντρευαρραβωνιάζουν την κ’ εμένα μ’ αστοχούνε.
(από την Ανθολογία Περάνθη, εκδ. Χιωτέλλη, τ.1, σελ. 45).
Αφού πήρα καθαρό αέρα από τον ήμερο τόπο του λαού μας με την αγνή γλώσσα, ξαναβουτάω στο βόθρο του Πλεύρη:
«
Κάποιοι λοιπόν θέλουν κρέμασμα. Όταν έλθουν στην εξουσίαν άνδρες πατριωτικών ιδανικών ασφαλώς θα κρεμάσουν τους γραικύλους, άνευ δίκης κατά το ‘ακρίτους χρη τοις ένδεκα παραδούναι θανάτω ζημιώσαι’. Με αυτά που υποστηρίζω θα ειπούν οι αβρόφρονες, ότι είμαι των άκρων. Όχι θα αφήσωμεν να καταστρέψωμεν την Ελλάδα, διά να μη μας κατηγορήσουν ως ακραίους» (σελ. 129).
Οι γραικύλοι θέλουν βεβαίως κρέμασμα, διότι όπως πληροφορούμεθα «
ο σκοπός των γραικύλων είναι σαφής: η εξαφάνισις της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΥΛΗΣ» (σελ. 131).
Μάλιστα. Αγράμματοι γραικύλοι λοιπόν όσοι τα βάλαν με την καθαρεύουσα και τις εγκλίσεις, τους τόνους κλπ. Κι αφού γραικύλος = εχθρός της ελληνικής φυλής, όποιος είναι γραικύλος θέλει κρέμασμα.
---------------------------------------------
Θα αδιαφορούσα παντελώς (ο αβρόφρων!) για τις ασυναρτησίες του Πλεύρη, αν δεν τον παίρναν στα σοβαρά κάποιοι άνθρωποι, τους οποίους μάλιστα εκπροσωπεί ένα κόμμα στη Βουλή. Ένα κόμμα που χαριεντίζεται με τέτοιες σκοταδιστικές απόψεις, ένα κόμμα που πολλοί πιστεύουν ότι θα ωφελήσει τον τόπο. Εάν λοιπόν τύχει ποτέ να επισκεφτεί αυτό το τσαρδί μου κάποιος που ασπάζεται τις παραπάνω πλευρικές απόψεις, θα τον παρακαλούσα να λύσει τον παρακάτω γρίφο.
ΜΑΝΤΕΨΕ ΠΟΙΟΣ:
Θα αντιγράψω απόψεις ενός ανθρώπου που έρχεται ευθέως σε σύγκρουση με τον Πλεύρη ως προς το γλωσσικό θέμα, και μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά τονίζει, τέτοιες θέσεις (του Πλεύρη) κάνουν το ίδιο κακό που μας έκαναν οι Τούρκοι κατακτητές. Ας δούμε λοιπόν τις απόψεις του, οι οποίες (κατά Πλεύρη) αντιστοιχούν σε αγράμματο γραικύλο (=εχθρό της ελληνικής φυλής) που θέλει κρέμασμα:
«Ο διδάσκαλος των λέξεων είναι ο λαός».
«Κάθε γλώσσα πρέπει εξ ανάγκης να έχει λέξες από άλλες γλώσσες».
Στην άποψη κάποιου συνομιλητή του που, όπως ο Πλεύρης, υποστηρίζει ότι «πρέπει να τρέξουμε εις τες μορφές των ελληνικών λέξεων και να πάρουμε όσες ημπορούμε, και κάποιες από τες δικές μας, οπού δεν είχαν οι Παλαιοί, να τες σύρουμε στην παλαιά μορφή», ο εν λόγω «γραικύλος» τού λέει με τακτ ότι του’χει σαλέψει: «Πες την αλήθεια, είναι άβλαβη η συνείδησή σου ενώ μου λές τέτοια;».
Σε άλλα σημεία ειρωνεύεται: «Το ‘όφις’, το οποίο βέβαια το στοχάζεσαι ευγενικότερο από το ‘φίδι’, το ‘όφις’ λέγω, με τόσες άλλες λέξες, δεν είναι μήτε ελληνικό, γιατί το ‘οφ’ είναι ξένο, και μοναχά η κατάληξή του είναι ελληνική».
Για τη γλωσσική πενία της δημοτικής: «Πρώτον μεν, δεν άκουσα ποτέ πως η φτώχεια μιας γλώσσας είναι αρκετό δικαιολόγημα για να την αλλάξουν οι σπουδαίοι∙ δεύτερον δε, ποιος αποφάσισε πως είναι φτωχή;».
Για το τέλος, αξίζει να βάλω δίπλα-δίπλα τη θέση του Πλεύρη και τη θέση του άγνωστου «γραικύλου»:
Πλεύρης: «Οι αμόρφωτοι γραικύλοι κατήργησαν χρονικάς αυξήσεις, ονοματικούς τύπους, εγκλίσεις, κλίσεις, πτώσεις, γένη, αναδιπλασιασμούς, καταλήξεις, διφθόγγους».
Ο άγνωστος «γραικύλος» ειρωνεύεται: «Χαίρετε, λοιπόν, θείοι τόνοι, οξείες, βαρείες, περισπωμένες! Χαίρετε, ψιλές, δασείες, στιγμές, μεσοστιγμές, υποστιγμές, ερωτηματικές, χαίρετε!» Και ύστερα, να πώς χαρακτηρίζει όσους επιθυμούν την καθαρεύουσα, ο «υβριστής»: «Κόρακοι όλοι, κόρακοι αληθινοί, και χειρότεροι από τον κόρακα οπού εβγήκε από την Κιβωτό και εθρεφότουν από τα λείψανα όπου είχε αφήσει ο κατακλυσμός του Κόσμου».
Αναγνώστη, εσύ που συμπαθείς τον Πλεύρη και ασπάζεσαι τις ιδέες του, σε κοιτάζω ευθέως στα μάτια και με πόνο στην ψυχή, και σε ρωτάω : υποψιάζεσαι ποιος είναι αυτός που γράφει αυτά τα "ανθελληνικά", ο κατά Πλεύρη «αμόρφωτος γραικύλος» που θέλει κρέμασμα;
Την απάντηση θα την βρεις στα σχόλια.
Εγώ θα κλείσω στο σημείο από όπου άρχισα, με τον Παλαμά και λίγους στίχους από την «Ασάλευτη Ζωή»:
Και τ’ άγαλμ’ αγωνίστηκα για το ναό να πλάσω
Στην πέτρα τη δική μου απάνω,
Και να το στήσω ολόγυμνο, και να περάσω,
Και να περάσω, δίχως να πεθάνω.
Και τόπλασα. Κ’ οι άνθρωποι, στενοί προσκυνητάδες
Στα ξόανα τ’ άπλαστα μπροστά και τα κακοντυμένα,
Θυμού γρικήσαν τίναγμα και φόβου ανατριχάδες,
Κ’ είδανε σαν αντίμαχους και τ’άγαλμα κ’εμένα.
Και τ’ άγαλμα στα σκύβαλα, κ’ εμέ στην εξορία.
.........
Αναγνώστη μου, είτε το πιστεύεις είτε όχι, ο ποιητής του Ολυμπιακού Ύμνου (και μην τον μπερδέψεις με τον ύμνο του Ολυμπιακού!), μιλάει για τον αγώνα του να καθιερωθεί η δημοτική γλώσσα μέσα από την ποίησή του, και τις συνέπειες που αντιμετώπισε από τη στενοκεφαλιά των υπερμάχων της καθαρεύουσας. Ξαναδιάβασέ το και θα το καταλάβεις.